Stanisław urodził się 26 lipca 1030 w Szczepanowie. Około 1060 roku przyjął święcenia kapłańskie i został kanonikiem krakowskim.

- Stanisław od 1072 roku był biskupem Krakowskim co oznacza, że niewątpliwie musiał pochodzić z możnego rodu. Odgrywał bardzo istotną rolę jako biskup Krakowa. Trzeba bowiem pamiętać, że w owych czasach Kraków był nieformalną stolicą Polski – mówił historyk Grzegorz Myśliwski.

Prawdopodobnie Stanisław został mianowany na swój urząd przez samego Bolesława Szczodrego, wówczas to władca mianował biskupów, a więc pierwotnie musiał to być ktoś komu ufał.

Konflikt z królem

Wiemy, że po roku 1077 doszło do konfliktu między Bolesławem Szczodrym a biskupem Stanisławem. Ponieważ biskup był mianowany przez króla, to wszelki sprzeciw wobec króla był traktowany jako bunt. Wtedy to biskup został skazany na poćwiartowanie. Reszta jest dla nas zagadką, nieznane są dokładne przyczyny dla których doszło do tego konfliktu.

- Możliwe, że jest ziarno prawdy w przekazie Kadłubka, który źródeł konfliktu upatrywał w surowych karach jakie nałożył Bolesław Szczodry na część oddziałów, które uciekły do Polski z Rusi w czasie wyprawy w 1077 roku i za którymi to dezerterami ujął się biskup – mówił Grzegorz Myśliwski.

"Bolesław bowiem poniechawszy umiłowania prawości wojnę prowadzoną z nieprzyjaciółmi zwrócił przeciwko swoim. Zmyśla, że oni nie mszczą na ludzie swoich krzywd lecz w osobie króla na królewski nastają majestat. Żali się iż nie tyle opuścili go oni wśród wrogów ile dobrowolnie na pastwę wrogów wydali, domaga się przeto głowy dostojników a tych których otwarcie dosięgnąć nie może dosięga podstępnie” - pisał Wincenty zwany Kadłubkiem w "Kronice Polskiej".

Jak twierdzi Grzegorz Myśliwski: - Wydaje się jednak, że najbardziej prawdopodobna jest ta przyczyna, że doszło do konfliktu między ambitnym władcą, już wówczas królem a możnowładztwem, które obawiało się dalszego wzrostu jego potęgi w państwie. Stanisław był możnowładcą i kto wie czy to nie było dla niego ważniejsze, czy to nie określało bardziej jego świadomości  niż to, iż  był biskupem Krakowa.

Śmierć biskupa Stanisława

Według relacji Wincentego Kadłubka Bolesław Śmiały wraz z trzema dworzanami wywlókł biskupa sprzed ołtarza podczas odprawiania nabożeństwa w kościele św. Michała na Skałce. Następnie własnoręcznie przebił go mieczem i kazał poćwiartować. Zgodnie z legendą członki w cudowny sposób się zrosły (co podczas rozbicia dzielnicowego uważano za zapowiedź zjednoczenia Polski), a ciała strzegły orły. Wiadomość o mordzie wywołała powszechne oburzenie.

Stanisław poniósł śmierć w roku 1079, co wywołało wojnę domową, którą Bolesław Szczodry przegrał i musiał uciekać z kraju. "Cały ród Bolesława poniósł karę za św. Stanisława, gdyż tak jak żaden dobry uczynek nie pozostaje bez nagrody, tak i żaden zły bez kary” - pisał w "Kronice Polskiej" Wincenty Kadłubek.

Wieść o męczeńskiej śmierci biskupa Stanisława z biegiem lat obrosła w legendę. W 1253 roku doszło do kanonizacji krakowskiego biskupa na świętego. Co roku 8 maja odbywa się w Krakowie uroczysta procesja z relikwiami św. Stanisława z Wawelu na Skałkę.

Patron szkoły

13 marca 1899 roku na posiedzeniu Komitetu Budowy Szkoły na wniosek ks. Fischera szkołę w dolnejj części Wysokiej Strzyżowskiej (naszą) nazwano "Szkoła ludowa Imienia św. Stanisława biskupa". Pomysł ten został zaakceptowany przez Wysoką c.k. Radę Szkolną Krajową w lipcu 1899 roku. 28 września 1899 roku odbył się akt poświęcenia budynku.

Postać patrona od początku istnienia szkoły była mocno szanowana. Szczególnie uroczyście obchodzono święto patrona w latach 30. XX wieku. Niestety w okresie II wojny światowej uroczystości te zostały zarzucone. Po jej zakończeniu nie wrócono już do sławetnego imienia patrona nadając jej nowe związane z reżimem komunistycznym.

Powrót patrona

W listopadzie 2000 roku przywrócono obu szkołom w Wysokiej Strzyżowskiej pierwotnie nadane imiona. Od tego momentu patroni szkół odzyskali należne im miejsce.